Lamentablemente, dentro das relacións familiares poden darse situacións extremadamente graves que poidan dar lugar a suscitar esta cuestión, non só en relación a un fillo, senón en relación con calquera herdeiro lexítimo, é dicir, con calquera persoa que teña dereito, segundo a lei, para recibir unha determinada parte da herdanza.
Son herdeiros lexítimos ou forzosos segundo o artigo 807 do Código Civil,
1. Fillos e descendentes respecto dos seus pais e ascendentes.
2. A falta do anterior, os pais e ascendentes respecto dos seus fillos e descendentes.
3. A viúva ou viúva na forma e na extensión que establece este Código.
Existen causas xerais de desherdamento e outras específicas segundo quen sexa o desherdado (artigos 852 e ss. do Código civil).
Sen prexuízo de que nos ditos artigos recomendamos unha análise pormenorizada para estudar o caso concreto, podemos, para os efectos deste artigo, sinalar con carácter amplo como causas xerais de desherdanza:
-Que a persoa á que pretendo desherdar foi condenada por sentenza firme por atentar contra a miña vida, causar lesións ou exercer violencia física ou psíquica contra min, o meu cónxuxe ou persoa con análoga relación afectiva, os meus descendentes ou ascendentes. Así mesmo, se cometese contra min ou contra as citadas persoas un delito contra a liberdade, a integridade moral ou a indemnización sexual ou contra os dereitos e deberes familiares e fose condenado por sentenza firme.
-Que privaron á persoa á que pretendo desherdar, por resolución firme e por causa imputable, a patria potestade, a tutela ou o acollemento que exercese sobre min.
-Que a persoa á que pretendo desherdar me acusou dun delito e está condenada por acusación falsa.
-Que a devandita persoa me obrigou a facer testamento ou a modificalo, que me impida facer testamento, revogalo ou alteralo, con ameaza, fraude ou violencia.
Por outra banda, son as seguintes causas específicas de desherdanza:
Para desherdar fillos e descendentes:
-que o meu fillo ou descendente me negou a comida, sen motivo lexítimo
-que o meu fillo ou descendente me maltratou na acción ou me insultou gravemente con palabras.
Para desherdar os pais ou ascendentes:
-Que o meu pai ou ascendente perdeu a patria potestade por sentenza baseada no incumprimento dos deberes inherentes a ela ou dictada nun proceso penal ou matrimonial.
-que o meu pai ou ascendente me negou a comida sen motivo lexítimo
-que un dos meus pais ou ascendentes tentou a vida do outro, e non houbo reconciliación.
Para desherdar ao cónxuxe:
-Que o meu cónxuxe incumpriu grave ou reiteradamente os deberes matrimoniais
-Que o meu cónxuxe perdeu a patria potestade sobre os fillos por sentenza baseada no incumprimento dos deberes inherentes a ela ou dictada nun proceso penal ou matrimonial.
-que o meu cónxuxe me negou a pensión alimenticia ou lla negou aos fillos
-que o meu cónxuxe ten atentado contra a miña vida e non hai reconciliación.
Se me atopo nalgunha destas circunstancias, como debo desherdar?
A desherdanza só se pode facer en testamento, expresando a causa na que se fundamenta. A causa pódese expresar ben sinalando a conduta que a motiva, ben no artigo concreto, pero non se admiten expresións xenéricas como “para as causas recollidas no Código Civil”.
Deberemos identificar o desherdado co seu nome e apelidos ou polo menos cos datos necesarios para que se poida determinar sen dúbida. Non se pode desherdar xenericamente un lexitimador e todos os seus fillos, sen indicar un motivo concreto de desherdanza.
É necesario que o afectado teña a mínima madurez psíquica e física necesaria para ser imputado pola conduta en que se basea a causa de desherdanza.
Cal é o efecto da desherdanza?
A desherdanza priva ao herdeiro forzoso da súa lexítima herdanza. Se despois de abrir o testamento considerase que a desherdanza é improcedente, poderá impugnala, en cuxo caso recaerá nos demais herdeiros a proba de causa de desherdanza. Se finalmente o desherdamento é declarado inxusto, o desherdado recuperará o dereito ao seu estrito dereito lexítimo.
Se desherdo ao meu fillo, que pasa cos meus netos?
Se o desherdado ten fillos ou descendentes, estes toman o seu lugar e convértense en herdeiros forzosos que deben intervir na repartición da herdanza (artigo 857 Código civil).
Se os desherdados non teñen fillos nin descendentes, non é necesario acreditalo, abonda con que os herdeiros o fagan constar no reparto da herdanza.
E se despois de desherdar un fillo, os demais deciden non respectar a miña vontade e darlle o dereito que lle corresponde á persoa desherdada?
É válida a partición realizada por todos os herdeiros, incluídos os lexitimadores desherdados, sen ter en conta a desherdanza ordenada polo testador.
Agora ben, tendo en conta que con este procedemento os descendentes dos desherdados perderían o seu dereito á participación lexítima (art. 857 CP), hai dúas opcións: ou ben que os desherdados carezan de descendentes, para o que se consideraría boa a partición. , a mera manifestación é suficiente; ou ben que os posúan, en cuxo caso deberá acreditarse quen son (mediante certificado de notoriedade ou calquera outro medio admitido pola lei), e tamén é necesario que, como “afectados” que sexan, interveñan. na partición.
Xa lle dei a herdanza a un dos meus fillos en vida, se así o manifesto no testamento, ¿está xa excluído do reparto da herdanza?
Esta afirmación non é suficiente para impedir que o lexitimador interveña na repartición da herdanza. Ata o momento do falecemento non se pode determinar cales son os bens e pasivos da herdanza, polo que non se pode realizar o cómputo dos bens lexítimos. Só despois do falecemento do testador poderán realizarse estas operacións, polo que é necesario que o lexitimador interveña na partición, para comprobar que o que efectivamente lle foi entregado en vida foi suficiente para cubrir a súa lexitimidade.
0 comentarios