| 1 de decembro de 2023: data límite para implementar a túa canle de reclamacións |
- De conformidade co disposto no artigo 1 da Lei 2/2023, existen dous tipos de suxeitos obrigados por lei a implantar un sistema de información interno:
- En primeiro lugar, “ as persoas físicas ou xurídicas do sector privado que teñan contratado 50 ou máis traballadores ” (artigo 1.1a) Lei 2/2023, subliñado engadido).
- En segundo lugar, aquelas “ personas xurídicas do sector privado que entren no ámbito de aplicación dos actos da Unión Europea en materia de servizos, produtos e mercados financeiros, prevención do branqueo de capitais ou do financiamento do terrorismo, seguridade do transporte e protección do medio ambiente. a que nas partes IB e II do anexo da Directiva (UE) 2019/1937, do Parlamento Europeo e do Consello, do 23 de outubro de 2019, deberán dispor dun sistema de información interno que se regulará pola súa normativa específica independentemente do número de traballadores que teñen. ” (artigo 1.1b) 2/2023, subliñado engadido)
| Diso pódese concluír que todas as empresas, sexan persoas físicas ou xurídicas , que teñan contratados 50 ou máis traballadores, están obrigados a establecer unha vía de reclamacións conforme ao disposto na Lei 2/2023. Tamén se consideran obrigadas as persoas xurídicas que entren no ámbito de aplicación dos actos da Unión Europea, aínda que non estean domiciliadas no territorio nacional (artigo 1.1b) in fine ). |
| Por iso, as empresas de entre 50 e 249 empregados teñen ata o 1 de decembro para habilitar unha canle interna pola que os traballadores poidan denunciar de forma anónima comportamentos corruptos. Cales son os requisitos e que sancións haberá? |
| A nova Lei de Protección de Denunciantes, en vigor dende o pasado 13 de marzo, obriga a que todas as empresas de máis de 50 traballadores, entidades públicas, organizacións políticas e sindicais con fondos públicos dispoñan dun sistema interno de información ou canle de reclamacións. |
| Segundo indica a Disposición Transitoria Segunda da Lei 2/2023, do 20 de febreiro, o prazo máximo para establecer este sistema de información interno depende do número de traballadores que dispoña a empresa: |
- Empresas de 250 ou máis traballadores: Administracións, organizacións, empresas e demais entidades obrigadas debían implantala nun prazo máximo de tres meses desde a entrada en vigor da lei, é dicir, antes do 13 de xuño .
- Empresas do sector privado de 50 a 249 traballadores: No caso das persoas xurídicas do sector privado de 249 ou menos traballadores, así como dos concellos de menos de dez mil habitantes, o prazo para establecer unha canle de reclamacións ampliarase ata o 1 de decembro de 2023 .
- Empresas que xa contaban cunha canle de reclamacións: establécese un prazo de seis meses para adaptala ao establecido na norma. Ata o 13 de setembro.
| A creación e implantación da canle deberá realizarse previa consulta á representación legal dos traballadores. |
| Neste punto é importante destacar dous elementos: |
- O artigo 2.2 da Lei 10/2010 subliña que “ teñen a consideración de suxeitos obrigados as persoas físicas ou xurídicas que desenvolvan as actividades mencionadas no apartado anterior . Non obstante, cando as persoas físicas actúen como traballadoras por conta allea dunha persoa xurídica, ou presten servizos permanentes ou esporádicos, as obrigas impostas pola presente lei recaerán sobre esta persoa xurídica respecto dos servizos prestados. » Isto quere dicir que cada vez que os economistas traballan en réxime de emprego cunha empresa (como economista por conta allea), estes membros non teñen a obriga de establecer unha canle de reclamacións xa que esta obriga recae na empresa á que pertencen se este entra dentro do ámbito de aplicación. de aplicación da Lei 2/2023 ou da Lei 10/2010.
- O artigo 2.3 da Lei 10/2010 establece que “ regulamentariamente poderán quedar excluídas aquelas persoas que desenvolvan actividades financeiras de xeito ocasional ou moi limitado cando existan riscos de branqueo ou financiamento do terrorismo escaso”. Polo tanto, é relevante acudir ao desenvolvemento regulamentario da Lei 10/2010 tras avaliar cales das obrigas contidas nela están suxeitas a exención regulamentaria.
- Tendo en conta os artigos 26 e 26 bis da Lei 10/2010, recollidos no capítulo IV relativo ao Control Interno, pódese apreciar como ambas as disposicións prevén a existencia dunha excepción regulamentaria a determinadas obrigas contidas en ambos os dous artigos. No caso do artigo 26, o apartado 7 indica que “regulamentariamente poderán determinarse os suxeitos obrigados eximidos do cumprimento das obrigas relacionadas cos apartados 1, 2 e 5 deste artigo”. Son as obrigas de aprobar e aplicar as políticas e procedementos adecuados en materia de dilixencia debida, información, conservación de documentos, control interno, avaliación e xestión de riscos, velando polo cumprimento das disposicións pertinentes e a comunicación (artigo 26.1 da Lei 10/2010), a aprobación e aplicación do unha política de admisión de clientes (artigo 26.2), e a obriga de aprobar un manual adecuado de prevención do branqueo de capitais e do financiamento do terrorismo (artigo 26.5 Lei 10/2010).
| Pola súa banda, o artigo 26 bis da Lei 10/2010 (engadido polo artigo 2.13 do Real decreto lei 11/2018) tamén contempla, no seu apartado 5, a posibilidade de eximir aos suxeitos obrigados do cumprimento da obriga de establecer un sistema de información interno. , pero non fai unha desagregación comparable á contemplada no artigo 26 bis. |
| Neste momento cómpre subliñar que o único desenvolvemento normativo da Lei 10/2010 que puidemos atopar é o Real decreto 304/2014, do 5 de maio, polo que se aproba o Regulamento da Lei 10/2010, do 28 de maio de abril. , sobre prevención do branqueo de capitais e do financiamento do terrorismo, que entrou en vigor o 5 de maio de 2014 (así se indica, por exemplo en https://www.sepblac.es/es/sujetos- required/frequently- preguntas-preguntas/). É importante subliñar que o citado RD 304/2014 foi promulgado antes da entrada en vigor do artigo 26 bis da Lei 10/2010 (a través do RDL 11/2018) e mesmo antes da entrada en vigor da Lei 2/2023 o 13 de marzo de 2023. Polo tanto, aínda que este é o único desenvolvemento normativo que existe no noso ordenamento xurídico ao respecto, non foi modificado para adaptalo ás novas esixencias da Lei 2/2023, polo que se podería entender que unha normativa máis específica na materia . |
| Dito isto, o artigo 31.1 do vixente Real decreto 304/2014 sinala que “os corredores de seguros e suxeitos obrigados incluídos nos apartados i) au), ambos inclusive, do artigo 2.1 da Lei 10/2010, do 28 de abril, que, incluídos os axentes, ocupan menos de 10 persoas e cuxo volume de negocios anual ou cuxo balance anual non supere os 2 millóns de euros, están exentos das obrigas a que se refiren este artigo e nos artigos 32, 33, 35, 38 e 39. Estas excepcións non serán de aplicación. aos suxeitos obrigados integrados nun grupo empresarial que supere estas cifras.” É dicir, quedan exceptuados os suxeitos obrigados a realizar: unha análise de riscos (artigo 32 RD 304/2014), elaborar un manual de prevención (artigo 33 RD 304/2014), designar un órgano de control interno (artigo 35 RD 304/2014). 2014), realizar un exame externo (artigo 38 RD 304/2014), e aprobar e executar un plan anual de formación (artigo 39 RD 304/2014). |
| Estando incluídas nas letras m) a ou), ambas inclusive, do artigo 2.1 da Lei 10/2010, entendemos que as persoas xurídicas inscritas, se reúnen as características descritas, poden facer uso desta excepción para non implantar un sistema de información interno. en consonancia co disposto na Lei 2/2023. |
| Dito isto, dentro dos artigos dos que están exentos os suxeitos obrigados non se puido atopar unha mención expresa á exención da implantación dun sistema de información interno segundo o disposto na Lei 2/2023. O máis semellante a esta obriga atópase nos distintos apartados do artigo 33.1 do RD 304/2014 nos que se detallan os distintos elementos do manual de prevención. |
| Non obstante, e se centramos a nosa atención no resto de obrigas (dilixencia debida e, en particular, de información) podemos atopar unha excepción equiparable á recollida no artigo 31.1 do RD 304/2014. O artigo 27.3, por exemplo, sinala que «[a]s corredurías de seguros a que se refire o artigo 2.1 b) da Lei 10/2010, do 28 de abril, de sociedades aseguradoras, de asesoramento financeiro e dos suxeitos obrigados mencionados nas alíneas k) a e),». ambos inclusive, do artigo 2.1 da mesma lei.» Dado que os economistas están incluídos nas alíneas m) a ou), ambos inclusive, da Lei 10/2010, considérase que están exentos da obriga de comunicación sistemática. Tamén en virtude do artigo 28.2 in fine, “os suxeitos obrigados que, incluídos os axentes, dean traballo a menos de 10 persoas e cuxo volume de negocios anualmente ou cuxo balance anual non supere os 2 millóns de euros, que poderán optar por conservar copias físicas dos documentos identificativos. ” |
| Se analizamos as situacións nas que se considera exento un suxeito obrigado ao cumprimento de determinadas obrigas en materia de prevención do branqueo de capitais, podemos observar un importante elemento xa descrito no artigo 2.3 da Lei 10/2010: “aquelas “persoas que realicen actividades financeiras de forma ocasional ou moi limitada cando hai pouco risco de branqueo de capitais ou financiamento do terrorismo”. En efecto, tanto o artigo 28.2 como o artigo 31.1 do RD 304/2014 contemplan como causa para eximir á empresa o feito de que a empresa empregue a “menos de 10 persoas” e que o seu balance anual “non supere os 2 millóns de euros”. cumprindo determinadas obrigas. Isto faise, en consonancia co artigo 2.3 da Lei 10/2010, para non obrigar aqueles suxeitos cuxas actividades non impliquen o nivel mínimo de risco a establecer medidas de prevención e control. |
| Cómpre subliñar que para determinar se unha persoa física é suxeito obrigado é preciso prestar especial atención ao artigo 31.3 do RD 304/2014, que sinala o seguinte: «Os limiares fixados para a determinación das medidas de control interno aplicables de acordo co presente apartado e os requisitos en materia de conservación de documentos a que se refire o artigo 28 interpretaranse de acordo cos criterios establecidos na Recomendación da Comisión 2003/361, do 6 de maio de 2003, sobre definición de micro, pequena e mediana empresa.». É dicir, para determinar se un dos membros pode facer uso da excepción prevista nos artigos 28 e 31 do RD 304/2014, haberá que remitirse á Recomendación da Comisión 2003/361, do 6 de maio de 2003, sobre o definición de microempresas, pequenas e medianas empresas. |
| Requisitos |
| A canle de reclamacións, ou sistema de información interno, como a normativa o denomina, debe reunir unha serie de características e requisitos para ser considerada válida e efectiva. En todo caso, debes: |
- Considerar as medidas necesarias para garantir a confidencialidade dos denunciantes e dos imputados;
- ter asignado un responsable, sexa persoa ou órgano colexiado. Este responsable deberá poder desempeñar as súas funcións de forma independente e autónoma;
- elaborar un protocolo de uso que explique que feitos son denunciables, como utilizalo, como deben presentarse as reclamacións e que esperar do procedemento;
- informar o que non se pode denunciar ou comunicar e as consecuencias da presentación de denuncias falsas;
- permitir que as comunicacións se realicen por escrito ou verbalmente, ou ambas. As comunicacións verbais, incluídas as realizadas a través dunha reunión presencial, teléfono ou sistema de mensaxería de voz, deberán documentarse dalgunha das seguintes formas, previo consentimento do informante. Isto podería ser a través dunha gravación da conversa nun formato seguro, duradeiro e accesible; ou mediante unha transcrición completa e precisa da conversa realizada polo persoal responsable da súa tramitación.
- detallar de forma clara e accesible, as canles de información externa ante as autoridades competentes e, se é o caso, ante as institucións, organismos ou organizacións da Unión Europea.
| Procedemento |
| – Xustificante de recepción nun prazo máximo de 7 días naturais, salvo que poña en risco a confidencialidade. |
| – O prazo de instrución non poderá ser superior a 3 meses, salvo especial complexidade, que poderá ampliarse a outros 3 meses. |
| – Posibilidade de diálogo co informante no caso de que sexa necesario recabar máis información. |
| – O imputado debe ter a oportunidade de ser escoitado sobre os feitos dos que se lle imputan. |
| – Protección dos datos persoais de todos os implicados. |
| Sancións |
| O incumprimento da obriga de dispoñer dun sistema de información interno considérase infracción moi grave e, como tal, poderá ser sancionado con multas: |
- De 30.001 a 300.000 euros se se trata de persoas físicas e
- De 600.001 a 1.000.000 de euros no caso das empresas
| Ademais, a Autoridade Independente de Protección de Denunciantes, AAI pode acordar: |
- a) Amoestación pública
- b) A prohibición de obter subvencións ou outros beneficios fiscais durante un período máximo de catro anos.
- c) A prohibición de contratar co sector público por un período máximo de tres anos de conformidade co disposto na Lei 9/2017, do 8 de novembro, de contratos do sector público, pola que se traspoñen as disposicións ao ordenamento xurídico español. do Parlamento Europeo e do Consello 2014/23/UE e 2014/24/UE, do 26 de febreiro de 2014.
| As sancións por infraccións moi graves de contía igual ou superior a 600.001 euros impostas ás persoas xurídicas poderán ser publicadas no «Boletín Oficial del Estado», logo da firmeza da resolución administrativa. A publicación deberá conter, polo menos, información sobre o tipo e natureza da infracción e, se é o caso, a identidade dos responsables destas de acordo coa normativa de protección de datos. (arts. 63 e 65 Lei 2/2023, do 20 de febreiro, reguladora da protección das persoas que denuncian infraccións regulamentarias e da loita contra a corrupción. |
| Ademais da lei aprobada o pasado mes de febreiro, hai outra normativa que contempla este deber e sanciona o incumprimento. Por exemplo: |
- Sanción de ata 60.000 euros por infraccións leves da Lei de prevención do branqueo de capitais. (Lei 10/2010, do 28 de abril)
- Sancións que poden chegar aos 225.018 euros por infraccións (segundo a súa gravidade) da normativa de Igualdade (lembremos que contar cun protocolo de prevención do acoso sexual ou por razón de xénero é unha obrigación contemplada para todo tipo de organizacións e este protocolo debe contar cun canle de reclamacións).
0 comentarios